W ostatnim czasie Ministerstwo Zdrowia wprowadziło bardzo ważną i wyczekiwaną zmianę w definicji pierwszej pomocy, która umożliwi osobom bez wykształcenia medycznego podawanie adrenaliny w przypadkach wstrząsu anafilaktycznego. Ta inicjatywa ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa osób narażonych na ciężkie reakcje alergiczne, i stosuje się zarówno do osób dorosłych jak i dzieci.

Czym jest wstrząs anafilaktyczny?

Wstrząs anafilaktyczny to gwałtowna, zagrażająca życiu reakcja alergiczna, która może wystąpić po kontakcie z alergenem, takim jak orzechy, jad owadów czy niektóre leki. Objawy obejmują trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy i gardła, spadek ciśnienia krwi oraz utratę przytomności. W takich sytuacjach kluczowe jest natychmiastowe działanie.

Rola adrenaliny w leczeniu anafilaksji

Adrenalina jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego. Jej szybkie podanie może uratować życie, ponieważ działa na wiele układów organizmu tj:

• Układ oddechowy: rozszerza drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie.
• Układ krążenia: podnosi ciśnienie krwi, przeciwdziałając jego spadkowi.
• Układ immunologiczny: hamuje uwalnianie mediatorów reakcji alergicznej.

W pierwszej pomocy, widząc „zapadanie się organizmu” podanie adrenaliny w formie zastrzyku domięśniowego jest niejednokrotnie czynnikiem decydującym o życiu lub śmierci. Adrenalina jest też bardzo dobrze znanym i gruntownie sprawdzonym, podstawowym farmaceutykiem podawanym we wstrząsie anafilaktycznym w ratownictwie medycznym i procedurach szpitalnych.

Dotychczasowe ograniczenia prawne

Do tej pory osoby bez wykształcenia medycznego, nie miały uprawnień do podawania adrenaliny w sytuacjach nagłych. To ograniczenie mogło prowadzić do opóźnień w udzielaniu pomocy, co w przypadku anafilaksji jest niezwykle ryzykowne.

Zmiany w przepisach

Ministerstwo Zdrowia rozszerza definicję pierwszej pomocy, aby umożliwić podawanie adrenaliny przez świadków zdarzenia, niezależnie od ich kwalifikacji medycznych. Zmiana ta jest odpowiedzią na postulaty środowisk medycznych oraz organizacji pacjentów, które od dawna wskazywały na potrzebę takich regulacji.  

Znaczenie zmian dla społeczeństwa

Wprowadzenie tych zmian zwiększy bezpieczeństwo osób z alergiami, Między innymi dzieci w przedszkolach i szkołach, gdzie ryzyko kontaktu z alergenami jest wysokie. Umożliwienie nauczycielom i opiekunom szybkiego reagowania w sytuacjach zagrożenia życia może znacząco zmniejszyć liczbę powikłań i zgonów spowodowanych wstrząsem anafilaktycznym. Dla wielu zawodów ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego wynika wprost z kart ryzyka zawodowego.

Podsumowanie

Następnym naturalnym krokiem powinno być zapewnienie dostępności adrenaliny w placówkach wychowawczo-oświatowych, obiektach użyteczności publicznej, w zasobach pracodawców oraz np. na obozach czy wyjazdach kolonijnych, co wymaga przygotowania odpowiednich wytycznych, ale również praktycznych szkoleń w tym zakresie.  

Zmiany zasad udzielania pierwszej i podawania leków przez nie ratowników dotyczą:

• adrenaliny (np. przy wstrząsie anafilaktycznym),
• glukagonu (w ciężkiej hipoglikemii),
• inhalatora (w napadzie astmy),
• leków przerywających drgawki.

Pamiętaj, adrenalina jest lekiem termo niestabilnym i wymaga odpowiedniego przechowywania, a po wyjęciu z chłodziarki skutecznie działa tylko przez kilka miesięcy.

Pamiętaj, że dzięki zmianom w prawie, udzielając pierwszej pomocy również w tym rozszerzonym zakresie, jesteś objęty ochroną prawną.

Od kwietnia bieżącego roku, wybiegając naprzeciw wprowadzanym regulacjom, na naszych szkoleniach z zakresu pierwszej pomocy wprowadziliśmy wszystkie ww. zagadnienia.